KESİN VASILI

– 7. Dünya Şampiyonu Vasily Vasilevich Smyslov nasıl tanımlanabilir?

– Tam olarak tanımlamak gerekirse, ….satrançtaki gerçektir! Smyslov doğru ve net oynayan ve çok doğal stili olan bir satranççıdır.  Neden Tal veya Capablanca’ daki bir ışıltı ya da gizemin dokunuşu yoktur onda? Çünkü Smyslov satrançta artistik değildir, oyun tarzında sanatsallık yoktur, şaşırtıcı  değildir. Ama onun tarzı beni çekmiştir. Satrancı öğrenen çocuklara en önce onun partilerini çalışmayı öneririm. Çünkü doğru oynar; onun tarzı sanal satranç “gerçeği”ne yönelir. Her pozisyonda en güçlü hamleyi yapmaya çalışmıştır, muhtemelen çift ünlem hamle sayısı birçok diğer dünya şampiyonununkinden fazladır.  Bir profesyonel olarak bu beni çok çekmiştir. Amatörlerin oyunda hatali hamlelerle de olsa inişleri ve çıkışları sevmesini anlarım. Ama saf profesyonel bakış açısıyla değerlendirdiğimizde, Smyslov ‘un yeterince değerlendirilmediği  açıktır.

Oyunun bütün aşamalarına hakimdir. Oyunsonlarında müthiştir ve aslında bütün oyunu su gibi akar. Partilerini incelediğinizde sanki elin kendiliğinden oynadığı duygusunu, partinin kendi kendine aktığını hissedersiniz, sanki o, o sırada, bütün olayın dışında  kahvesini içip gazetesini okumaktadır! Bir Mozart eserinin akışı gibi! Bir çaba, bir sıkıntı yoktur, tüm hamleler kolaydir, ama parlaktır.  Smyslov’ da  beni bu çekmiştir. Bu yüzden partilerini çok severim.

–  Smyslov ve Botvinnik birbirlerine karşı üç dünya şampiyonluğu maçında yaklaşık yüz kadar maç yapmıştır. Bu oyunlar bugünkü kıstaslara göre yüksek kalitede midir?

– Evet, bunlar yüksek kalitede oyunlardır. Kesinlikle bazi hatalar vardır elbette, çünkü maçlar uzundu, ama genelde partiler çok yüksek oynanmıştır. Kaçırılan bazı noktalar olsa da, bunların partinin kalitesini çok etkilediğini söyleyemem. Ve ortalama hamle güçlülüğü çok yüksekti.

– Karşı konulamaz güç hareket ettirilemeyecek kayaya çarptı – rakiplerin kendisi maça dönüştüler, değil mi?
 
– Genelde eşitlerin mücadelesiydi, rakipler farkli satranç görüşlerini savunsalar da. Smyslov ‘un Dünya Şampiyonu unvanını uzun süre elinde tutamaması yazık olmuştur çünkü gerçekten sıradışı bir satranççıydı. 63 yaşındayken unvan maçı için aday finalinde oynamıştır. Bu onun oyununun kalitesini gösterir. Enerji dolu satranççılar bile, o yaşta, böyle bir seviyede oynayamaz. Bu Smyslov ‘un enerjişi, dayanımı ya da karakterinden ötürü değil satrancı derinden anladığı için o yaşta aday finallerinde oynayabildiğini gösterir. Botvinnik gücü zayıflamasina rağmen, unvanı elinde uzun süre tutmuştur. Ama Smyslov olgusu her türlü kıyaslamanın ötesindedir.
 
Olasılıkla, şampiyonluk unvanını elinde çok fazla tut(a)mamış olması bu unvani çok fazla istememiş olmasındandır. Vasili Vasiliyevic için bu ünvanın çok önemli olmadığını düşünüyorüm. Belirli koşullarda Smyslov 15 yıl dünya şampiyonu olabilirdi.
 
– Smyslov, öncülleri gibi mi oynadi?
 
– Hayır, o kendi satrancını oynadı. Konumsal oyunun ustasıydı ve oncüllerinden konumsal anlamda bir baş üstteydi. Aynı zamanda açılış ve taktikte de iyiydi ama sadece iyiydi. Smyslov ‘un anlaşılması zor düşunceleri yoktu ama hoş bir sağlamlığı, kesinliği vardı ve düşüncelerini tahtada sonuna kadar gerçekleştirirdi. Bu yüzden yüksek saflıftaki oyunun ilk satranççısı olarak adlandırılabilir. Bir anlamda Smyslov bu tarzın kurucusu oldu, ki bu sonradan Karpov tarafından parlak bir şekilde geliştirildi: kısa varyantların saatin işleyişindeki kesinlikle hesabına dayanan konumsal baskının aşamalı  arttırılması.