Günümüzde hızla ilerleyen computer chess alanı başarı için bir çok etkeni bünyesinde taşımaktadır. Bunlardan sadece bir bölüm olan açılış kitapları (Opening Book) gün geçtikçe etkisini hissedilir şekilde artırmaktadır. Her kullanıcı hem antrenman için hem de engine maçları için çeşitli kitapları kullanmakta. Bu yazımızda Chessbase formatında kullanılabilecek açılış kitabının oluşumunda nelere dikkat etmemiz gerekir, ve bu kitabı nasıl yapabiliriz sorularının cevaplarını arayalım.
Evet bu 3 bölümü aşağıda açıklamaya çalışacağım, fakat öncelikle bir açılış kitabı yapmak için olmazsa olmaz iki programa ihtiyacımız var. Chessbase 9 ve Fritz arayüze sahip herhangi bir Playing Software (Fritz 8-9-10 ve kardeşleri Junior,Shredder versiyonları) gerekmektedir. Şimdi bölümleri incelemeye başlayalım.
Ben açılış kitabı yapımını 3 ana bölüme ayırırım.
1. Oyunların toplanması,database yapımı,oyunları sınıflandırma ve eleme,
2. Boş kitaba oyunların çekilmesi ve diğer bazı dizaynlar,
3. Kitabın testi ve hataların zaman içinde düzeltilmesi.
Bölüm 1
Oyunların toplanması,database yapımı,oyunları sınıflandırma ve eleme:
Bir kitabın gücü tamamen oyun kalitelerin yüksekliği ile doğru orantılıdır. Burada kaliteli oyun kavramını biraz açmak yararlı olacak.Biz kitabımıza 3 tür oyun yükleyebiliriz;insan, engine ve yazışmalı parti oyunları.
İnsan oyunlarında ilk tercihlerimiz neler olmalı:
Çağında oynanmış, yenilikçi, kısa açılış tuzakları neticesinde sonlanmamış, konumsal tarzın üst düzey olduğu, oyuncuların kuvvetleri uluslararası kabul görmüş ve eloları yüksek oyunlar ilk tercihlerimiz olmalı.
(Bkz. Sahovski İnformant).
Tabii blitz, rapid, blinfold ve simultane gösteri maçlarını insan oyunları için tercih etmiyoruz.
Engine oyunlarında ise şu şartlar göz önüne alınmalı:
Engine Rating Listler’de Top 10 engineleri tespit edip bunların oyunlarını toplamak tabii ki ilk akla gelen. Fakat oyunların her iki makinenin de çalıştığı (ponder on) olması,olabildiğince yüksek elolu enginelerin ve oyuncuların oyunlarının olması,oyunların yıl itibari ile günümüze yakın olması başlıca tercih sebepleri.Ki biz bu oyunları artık temin noktasında sıkıntıyı atlattık. Çünkü Playchess de oynayan canavarların oyunlarını artık bulabiliyoruz.
Bkz.http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=1226.0
Yazışmalı parti oyunlarında ise; Bu alana ilgi duyuyorsanız sanırım sizin için kaliteli oyun bulmak pek zor olmayacak,fakat deneyiminiz yoksa bu alanda yapacağınız araştırmalar neticesi oyunları bulabilirsiniz.Yazışmalı parti oyunlarını kitap da kullanmak kesinlikle şart değil, fakat rakibe sürpriz yapmak, düşünülmüş konumlarda programınızın güvenle ilerlemesini sağlamak adına mutlaka bu alandan da oyunları kitaplarınıza aktarabilirsiniz. Şahsen Bu alandan oyun kullanmıyorum. Ama sizler kullanın mutlaka. Forumda yazışmalı oynayan ve sizlere çok iyi cevap verebilecek arkadaşlardan yardım isteyiniz. Ben sadece İki adres verebilirim.
http://www.iecg.org/games_archive/
http://www.chess-iecc.org/archive.html
Sayın Ali Dikmen bu konuda detaylı yardımcı olacaktır umarım.
Günümüzden örnekler vererek dikkat edilecek hususları canlandıralım. İnsan oyunları için Kasparov?un oyunları,engine oyunları için Rybka enginenin oyunları eğer ki yukarıdaki şartları taşıyorsa hemen kitaba?
Bir kaç ara not:
Kitap için oyunların temini ciddi bir çalışma istiyor. Satranç Okulu forumunda Engine databaseleri için çeşitli adresler var.Buradaki adresler neredeyse %90 oranında Dünya üzerindeki oyunları içermekde. Tavsiyem bu adreslerden de oyunları indirmeniz.Tabii insan oyunları için chessbase?in özel databaselerini bulursanız mutlaka ekleyin.
Ve Chessbase 9 da iki yeni boş database açmanız.Bu iki database de engine oyunları ve insan oyunları ayrı ayrı olacak.
Cümlelerimin başında Mutlaka Playing Software gerektiğini belirttim. Şimdi bunun gerekliliğini anlatayım.
Maalesef engine databaselerdeki çoğu oyun fark edeceğiniz üzere elosuz. Özellikle engine rating listlerden gelen oyunlarda bu problem ortaya çıkmaktadır. Bu oyunları playing software kullanarak elolarını hesaplattırmamız gerekmektedir. Öncelikle var olan eloları siliyoruz ve daha sonra bu databasedeki oyunların elosunu tespit edip son olarak da eloları oyunların üstüne yazacağız. Burada bulacağınız oyun sayısı çok önemli, ortalama 1 milyon oyun hesabında gerçek elolar belirlenmektedir. (Bilmeyenler için Fritz de bu yolu forumda açıklayacağım)
Eğer ki siz playchess server engine oyunlarını databaseniz de topladıysanız bunların elolarına hiç dokunmayın ve ayrı bir database de bekletin.
Sonuçta yeni databaselerimizin niteliği şöyle olacak:
1) İnsan oyunları toplama havuzu
2) Playchess oyunları toplama havuzu
3) Engine oyunları toplama havuzu(elolarını düzenleyeceğiz)
4) Yazışmalı Parti Oyunları toplama havuzu
Not: Bu databaseleri yeni açacağız.Chessbase 9 programını biraz inceleyin.Forumda ilgili başlıkda bütün sorunlarınıza cevaplar var.
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=879.0
Artık oyunlarımız hazır. Şimdi bunları hepsini ortak bir havuzda yani yeni bir databasede toplamamız gerekli. Tüm yukarıdaki 4 nitelikdeki oyunları chessbase 9 programını kullanarak bir araya getirelim.Büyükçe bir database artık elimizde oluştu.Bu database Ana havuz oldu.Şimdi de bu koca havuzda bazı işlemler yapacağız.
Şimdi bu havuzu küçültelim, delikleri kapatalım ve içindeki yabancı maddeleri yok edelim.
Önce oyunların kontrolü Check integrity, varsa hatalı oyunları silen Chessbase 9 a oyunları tamamen yok etme emri: Remove deleted.
Daha sonra 35 hamlede biten bütün oyunları arayın ve bulunanları yok edin.
Çift oyunları yok edin.
En son yine silinen oyunları yok ettikten sonra sağlam havuz artık elimizde?Bence burada dinlenme zamanı?
Devamı ilerleyen günlerde,şimdilik hoşcakalın…
Forumda ilgili konunun adresi:
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=1525.0
Hazırlayan M. Servet Kültür
Yardımcı Linkler:
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=879.0
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=719.0
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=1226.0
http://www.satrancokulu.com/forum/index.php?topic=203.0
