Kanada’nın ulusal sporu hokeydir. Başarılı hokey oyuncularının hangi aylarda doğdukları incelendiğinde şu şaşırtıcı sonuca varılmış. Oyuncuların %70’i yılın ilk üç ayında doğmuş. Sonraki aylarda doğanlar ise giderek azalıyor. Ekim – Aralık ayları arasında doğanlar ise %10’un çok altında. Rastlantı olmayacağına göre ilk üç ayda doğmanın başarıya etkisi nereden geliyor? Bazı sporcular, hatta satranççılar doğuştan mı şanslı?
Akla pek çok sebep gelebilir ama tek mantıklı cevap var. Kanada’da buz hokeyi eğitimi küçük yaşlarda başlıyor. Aynı sınıftaki çocuklar yanyana dizildiğinde yılın ilk aylarında doğanlar daha gürbüzdür doğal olarak. Fizik olarak güçlü olanlar da beceriden bağımsız olarak sahada üstünlük kurmada daha şanslıdırlar.
Bu tür oyuncular antrenörlerin dikkatini çeker ve ekstra antremanlara davet edilirler. Antrenmanlara katılan çocuk belki kendinden daha başarılı olabilecek ama fiziki açıdan göze giremeyen diğer çocuklardan çok daha avantajlı olur. Sonuçta doğum tarihinden doğan fark gittikçe açılır. Yıllar sonra da Kanada’nın en iyi oyuncuları hangi ayda doğmuş diye araştırıldığında çıkan sonuç da şaşırtıcı değildir.
Satrançta durum benzer mi?
Satranç pek çok açıdan hokeyden farklı. Öncelikle iri yarı bir fiziğe sahip olmak ciddi bir avantaj değil. Ufak yaşlarda çocukların iri fizikli çocuklardan başta tedirgin olması yaygındır ama zamanla bu aşılır. Ayrıca satrançta kulüpleşme ve kulüp altında antrenman olayına da henüz pek rastlanmıyor. İmkanı olan her çocuk satranç merkezlerinde eğitim alabilmekte.
Senenin başında doğmak yine de satrançta bir avantaj. 6-7 yaşında satranca başlandığı düşünülürse bir seneye varan fark olgunluk ve öğrenme kapasitesi açısından avantaj veya dezavantaj olacaktır. Yaşı büyük olan çocuk daha fazla başarı elde etme şansına sahip olur. Başarı gelince motivasyon gelir, motivasyon yine başarıyı getirir. Yaşıtlarıyla mücadele eden ama aslında yaşıtlarından hep küçük olan, sene sonuna doğru doğmuş çocuk başarılı olamazsa hevesini kaybedecektir.
TSF Milli Takım havuzlarını her yıl düzenlenen Türkiye Yaş Grupları Şampiyonası’na göre düzenlemekte. Elimizde milli takım havuzuna girenlerin doğum tarihleri maalesef yok ama büyük olasılıkla yılın ilk aylarında doğanlar özellikle ufak yaş gruplarında çoğunlukta olacaktır.
Yılın son aylarında doğan çocuklar başarılı olamaz mı?
Satrançta başarı satranç sevgisinden gelir. Satrancı gerçekten seven çocuk velisi ve antrenörü tarafından iyi bir şekilde desteklenirse başarılı olacaktır. Doğum tarihi ufak yaşlarda sıkıntı yaratabilir ama orta vadede kesinlikle dezavantaj değildir.
Magnus Carlsen 30 Kasım doğumlu!
Dünya satrancına baktığımızda üst seviyedeki oyuncuların doğum tarihleri nerdeyse aya göre orantılı dağılmış durumda. Ve üstelik şu anda rating listesinde 2861 elo ile bir numara olan Magnus Carlsen 30 Kasım doğumlu. Yalnız Carlsen’in ufak yaşlarda yaş gruplarında Avrupa veya Dünya çapında büyük başarı elde etmediğini de belirtelim.
Bahsi geçen makaleyi Sonsuz Us’tan okuyabilirsiniz.
Hazırlayan FM Selim Gürcan
