Pek çok yetişkin satrançta ilerlemenin hayalini kurar ve  çabalamaya girişmeden önce ne kadar ilerleyebileceklerini merak edebilirler. “1600’lük bir oyuncu ne kadar sürede 2000 ratingi aşabilir” gibi sorularla karşılaşırsınız. Genelde cevabım “Çok arzulu genç bir satranççı olsanız ve her şeyinizi satranca verebilseniz bir yaz tatilinde bile olabilirsiniz”dir. Ne var ki yetişkinler için ciddi engeller var.

1) Sorumlulukların Fazlalığı

Yetişkin iş, güç sahibidir, ailesi vardır. 10 yaşındaki çocuktan farklı olarak pek çok konuyla ilgilenmek zorunda. Bu sebeple satranca sıranın gelmesi zaman alır.

2) Motivation Eksikliği

Motivasyon eksikliği en önemli engellerden biridir. Düşünce bazında satrançlarını ilerletmek isterler ama ilerlemenin bedelini ödemeye hazır değillerdir. İşten yorgun dönmelerine rağmen çaba göstermeleri gerekir. Yüksek motivasyon bu çabayı elbette zevkli hale getirecektir ama Facebook’ta takılmak, TV seyretmek, yan gelip yatmak gibi aktiviteler (!)  daha cazip gelir. Bunu kırmak için disiplinli bir program oluşturmalı ve çalışmalısınız.

3) Kötü Hafıza

Her konuda hafıza önemlidir. Bir Büyükustanın 50 bin satranç temasını ezbere bildiği söylenir. Aklınızda tipik temaları ne kadar tutarsanız başarınız o kadar artar. Elbette açılış hazırlığı için hafıza daha da önemli hale gelmekte. Bu dezavantajlı durumdan kurtulmak için açılışları fikirleriyle öğrenmelisiniz. Ayrıca uzun çılgın taktik açılış tercihleri yerine konumsal bilgiyle oynanabilecek açılışlar da seçebilirsiniz. Carlsen’in bile uzun teorik mücadelelerden uzak durduğunu unutmayın.

4) Varyantları Hesaplayamamak

Hesaplama satrancın vazgeçilmezidir. Ünlü GM Short “Satranç %99 taktiktir” der.  Gerçekten de iş bir noktada gelip hesaba dayanır. Pek çok yetişkin oyuncu hesaplama yaparken konumu gözünde canlandıramadığından şikayet eder. Pes etmeyin! Kendinizi zorladıkça ilerlediğinizi göreceksiniz. Ayrıca güçlü olmayan rakiplere karşı körleme oynamak da iyi bir antrenman yöntemi olabilir. Veya sadece notasyona bakarak oyunu kafanızda ilerletmeye de çalışabilirsiniz. Belki önce 7-8 hamle ilerlersiniz ama çabaladıkça daha iyi olacaksınız.

5) Çalışma Planının Eksikliği

Gençken paranız olmaz dolayısıyla fazla kitabınız da yoktur ama enerjiniz vardır. Yaşlanınca paranız ve bir sürü kitabınız olur ama enerjiniz olmaz. Dahası hangi kitaptan çalışacağınıza karar veremezsiniz. Aslında en iyisi sadece iyi bir kitaba sahip olmaktır. O iyi kitabı 3-4 kez bile okuyabilirsiniz. Yeter ki açın kitabı çalışın! Çalışma planı hazırlayacağım diye aylarınız boşa geçmesin.

6) Psikolojik Engeller

Bu genelde az tecrübeli oyuncuların en büyük sıkıntısıdır. Turnuva eşlendirmesinde kendilerinden yüksek ratingli oyuncuyu gördükleri anda stres olmaya başlarlar ve pek çok maça yenik çıkarlar. Ratingler eski performansların göstergesidir. Kazanç konusunda bir garanti vermezler!

7) Konsantrasyon Eksikliği

Yetişkinler daha çabuk yorulur. Bunun sonucunda dikkatleri dağılır. Masa başında 3-4 saat sürekli düşünmek hiç de kolay değildir. Bu konuda ilerleme kaydetmek olarak fiziksel olarak da fit olmalısınız. Ve elbette beslenme yönteminize de dikkat etmelisiniz. Çikolata yemek size kısa vadeli enerji verir ama kana hızlıca karıştığı için bir süre sonra da fiziksel olarak yıkım gelir.

8) Hayaletlerden Korkmak

Satranç tahtasında özgüven eksikliği zannedilenin aksine yetişkinlerde daha fazladır. Hayatta daha temkinli olmayı öğrenmişlerdir. Başarısızlıklar hala akıllarındadır. Gençliğin cesareti varsa yaşlılığın da yılgınlığı. Bu sebeple yetişkinler olmayacak tehditlerden, fikirlerden korkarlar.

9) Yarışma Motivasyonu Eksikliği

Kazanma hırsı eksikliği en önemli eksiklerden biridir. Tabi yerindeyse belli bir yaştan sonra hırslar törpülenir. Oyun esnasında “Bu sadece bir oyun” “Kazanmak önemli değil”  gibi yumuşatıcı düşünceler sonuçları olumsuz etkiler.

10) Baskıya Dayanamamak

Yaşlandıkça sinirler zayıflayabilir. Gençlerden farklı olarak baskıya karşı dirençli olmayabilirler. Atak altındayken veya materyal alttayken daha az dirençli oynarlar. Bunun çaresi elbette yine bol pratik ve baskı altındaki durumlarda disiplinli şekilde düşünme antrenmanlarıdır.