Tarih kazananları göklere çıkarır. Dünya tarihi de böyledir, spor tarihi de. Satranç tarihi de bundan farklı değildir. Dünya şampiyonları hatırlanır. Kasparov, Karpov, Fischer, Alekhine, Capablanca unuttulur mu hiç. Ama öte yandan ya diğerleri.. Örneğin 26 sene boyunca Dünya Şampiyona kalan Lasker unutulmaz ama dünya şampiyonluğu maçında 1910 yılında onla berabere kalan Schlechter hatırlanmaz. Üstelik Schlechter son oyuna gelindiğinde bir puan öndedir ve inandırıcı bir galibiyet olsun diye beraberenin yettiği durumda kazancı zorlayarak riske girer ve kaybeder. Oyunu kaybedince skor eşitlenir ve Lasker şampiyonluk unvanını korur.
Yıllar evvel büyükusta usta satranç panosunun başında oyun analiz ederken öğrencilerin ilgisinin az olduğunu fark eder. Bunun üzerine öğrencilerine dönerek şöyle der. “Dünya Şampiyonluğu Maçında eğer o tek hamleyi yapmış olsaydım şimdi Dünya Şampiyonu idim ve de siz beni bu sebepten çok daha dikkatli seyredecektiniz.” Bu isim Bronstein’dır. Gerçekten de 1951 yılında Botvinnik ile yaptığı şampiyonluk maçında 12-12 berabere kalmıştır ve bu sayede de Botvinnik unvanını korumuştur. Eğer o hamleyi yapmış olsaydı Dünya Şampiyonu olurdu ve o sebeple youtube’da pek çok Bronstein videosu görürdük.
İkincilerin bile hatırlanmadığı dünyada diğerlerinin durumu elbette daha da kötüdür. Geller, Lilienthal, Flohr ve Nezhmetdinov isimleri ise neredeyse hiç bilinmez. Belki ancak onları Dünya Şampiyonlarına kaybettikleri oyunlardan anımsarsınız. Oysa ki bu isimler Dünya Şampiyonlarının korkulu rüyasıdır. Geller kendi döneminde Fischer’i en çok yenen oyuncu olmuştur. Sadece Fischer’i değil tüm diğer Dünya Şampiyonalarını da en çok yenen oyuncudur. Nezhmetdinov büyükusta bile olamadı ama Dünya Şampiyonalarına karşı yaptığı 20 oyunda artı skoru vardır. Üstelik saldırgan stiliyle Tal’den bile daha parlak oyunlara imza atmıştır.
Bugün oyununu göstereceğimiz oyuncu Rhatmir Kholmov. O da neredeyse hiç tanınmayan bir usta ama 1960 ile 1970 yılları arasında Sovyetler Birliği’nin en kuvvetli oyuncularından biriydi. Pek çok başarısı var ama onun da Tal, Petrosian, Spassky ve hatta Kasparov’u yendiğini söylemek kulaklarda büyük etki yaratabilir. Hatta Fischer’i en iyi döneminde siyahlarla İspanyol Açılışında yenmiştir. Yine lafı uzattık. Şimdi Kholmov’un olağanüstü güzel bir oyununu inceleyelim. Oyun sırasında Kholmov 33 yaşında rakibi Keres ise 43 yaşında ve Keres o yılda yani 1959 yılında yapılan Adaylar Turnuvası’nda Tal’in ardından onu 3-1 yenmesine rağmen ikinci olmuştur. Tal de sonra Botvinnik’in karşısına çıkar ve Dünya Şampiyonu olur. Anlatmak istediğimiz şu Rhatmir Kholmov Dünya Şampiyonu gücünde bir rakibe karşı oynamakta! Bakalım ne olacak.
