Dünya Şampiyonlarının da büyük hataları olur. Alet kaybedebilirler, mat olabilirler. Anand’ın göstereceğimiz oyunu belki de kariyerindeki en utandırıcı oyun çünkü 6 hamle sonra terk etmek zorunda kalıyor. Henüz açılışın başında nasıl kayıp konuma düşülür derseniz cevabımız aslında pek çok satranççının içine düştüğü durum: Ezbercilik!
1988 yılında Biel’de bu oyun oynandığı sırada Anand hem Büyükusta hem de Dünya Gençler Şampiyonu. Büyük bir yetenek olarak hemen fark edilen Anand’a geleceğin Dünya Şampiyonu gözüyle bakmaya başlamışlardır bile.
Zapata – Anand
Biel, 1988
1. e4 e5 2.Af3 Af6 3.Axe5 d6 4.Af3 Axe4 5.Ac3
5…Ff5?? 6.Ve2
1-0
İnanılmaz Büyükusta Anand terk etti çünkü alet kaybediyor. Üstelik kayıp basit bir açmazdan geliyor. 6…Ve7 ile de savunamaz çünkü 7.Ad5 gelecek.
Peki Anand nasıl böyle bir hata yapar? Sebebi ezbercilik! Anand 5…Ff5?? hamlesinin teorik olduğunu sanıyor.
Anand Yugoslavların o dönemler en önemli bilgi kaynağı olan Informator isimli 6 ayda bir yayınlanan kitabına baktığında Miles – Christiansen oyununda 5…Ff5 oynandığını görüyor. İki usta 20 hamle sonra ise berabere yapıyor. Anand da bunun üzerine bu varyantın oynanabileceğini düşünüyor çünkü iki Büyükustaya güvenmekte.
Oysa ki atladığı önemli bir durum var! Miles ile Christiansen oyunlarını berabere yapmak üzere anlaşmışlar ve formalite gereği oyuna çıkarak bir miktar hamle yapacaklar. (Aslında oyundan önce beraberlik de olsa sonucu belirlemenin şike kapsamına girdiğini belirtelim. Türkiye’de şikeden hapse girilebildiğini de unutmayın!)
Christiansen nasılsa berabere olacak diye dikkatsizce yukarıda görüldüğü gibi 5…Ff5?? oynar.
Miles birkaç saniye geçince e2 karesini süpürmeye başlar ve Christiansen’in suratı yaptığı hatayı fark edince anında kızarır. Miles da aleti kazanmak yerine atı alarak oyunu berabereye götürür. Ve sonra bu anlaşmalı oyun Informator’de çıkınca Anand’ın dikkatini çeker ve 6 hamlede kayba götürür.
Benzer bir durum farklı bir şekilde gençken Kasparov’un da başına gelir ama zarar görmez ve durumu sadece bir nasihatla kurtarır. Kasparov, Botvinnik Okulu’nda Botvinnik’ten ders alırken oyununu göstermektedir ve “Bu devam yolu analizlerde iyi olmadığı için oynamadım” gibi bir yorum yapar. Botvinnik itiraz eder “Eğer kendin de incelemediysen başkalarının analilerini doğru kabul etmemelisin!” Gerçekten de Botvinnik’in gösterdiği gibi o analiz yanlıştır.
