Oyun Ortasında Saklı Stratejik İmkanlar

Aşağıdaki oyun, Alman yazışmalı satranç birliğinin 25′ inci kuruluş yıl dönümünü kutlamak maksadıyla düzenlediği yazışmalı 1972-1974 turnuvasında oynanmıştır. Bu turnuvayı İsveçli büyük usta Arnlind kazanmıştır. Bu parti turnuvanın en güzel oyun ödülünü kazanma konusunda kuvvetli bir aday olduğu gibi, ilk bakışta umutsuz görünen pozisyonlarda nasıl galibiyete gidileceğini gösteren iyi bir kaynaktır.

Yudovitch (USSR) – Arnlind (İsveç) Şah Hint Savunması, 1972-1974

1 d4 Af6 2 c4 g6 3 Ac3 Fg7 4 e4 d6 5 Af3 O-O 6 Fe2 e5 7 O-O Ac6 8 d5 Ae7

 

 

(Geçen 25 yılda bu pozisyon sayısız analizlere konu olmuştur. Ayrıca pratikte de bir çok oyunla test edilmiştir. Buna karşın varyantın değeri konusunda hala son hüküm verilmiş değildir. Pratikte oynanan partilere bakıldığında siyahların daha fazla parti kazandığı görülmesine rağmen, şansla-rın iki taraf için eşit olduğu kabul edilmektedir. )

9 Ae1
(En eski devam yolu, siyahın Ah5 oynamasını önlediği gibi Ad3 hamlesini hazırlayarak Pc5 hamlesine destek olmağa niyetleniyor. )

9 . . . Ad7
(9 … Ae8 hamlesinden sonra oyun beyaz için daha kolay olurdu. Şöyle ki; 10 Fe3 f5 11 f3 f4 12 Ff2 g5 ve şimdi 13 c5 hamlesi daha fazla bir hazırlığa gerek kalmadan hemen oynanabilir. Siyah atın e8 yerine d7 karesinde bulunması beyazın c5 oynamasını biraz zorlaştırır ya da geciktirir. )

10 Ad3 …
(Diğer bir alternetif 10 Fe3 f5 11 f3 f4 12 Ff2 g5 13 b4 Af6 14 c5 Ag6 15 Kc1 Kf7 “beyaz 16 cd6 cd6 17 Ab5 oynayarak üstünlük elde etmekle tehdit ediyordu. ” 16 cd6 cd6 17 a4 “fikir 18 a5 ve takiben Ab5 hamlesinden sonra siyah a7 piyonu kaybedilir yada a6 karesine sürülürse beyazlar koyu renkli fili için b6 karesinde kuvvetli bir ileri karakol elde eder.”, 17 … b6! 18 a5 ba5 19 ba5 h5 20 Ab5 g4 21 Kc6 “21 Kc8 Kc8 22 Aa7 Ka7! 23 Fa7 Va5 v.s. beyaza bir şey kazandırmayacağı gibi siyaha avantaj verir.”, 21 … g3! 22 hg3 fg3 23 Fg3 Ff8 bu komplike mücadele 34’üncü hamlede beraberlikle sonuçlanmıştır Quinteros–Kavalek Montilla 1974. Şimdi yeniden beyazın 10 Ad3 devam yoluna girdiği esas oyuna dönüyoruz. Partinin ilk 10 hamlesi şöyleydi: 1 d4 Af6 2 c4 g6 3 Ac3 Fg7 4 e4 d6 5 Af3 O-O 6 Fe2 e5 7 0-0 Ac6 8 d5 Ae7 9 Ae1 Ad7 10 Ad3 … )

10 … f5 11 Fd2 …

(Kaleye yer açıyor ve c5 oynayabilmek için siyah atın f6 karesine geri dönmesini bekliyor. Böylece beyaz bu hamle için daha fazla hazırlık yapmağa gerek duymayacak. Siyahın şu anda herhangi bir bekleme hamlesi yoktur. Şöyle ki; 11 … f4 hamlesi 12 Fg4! ile karşılanır ve beyaz renkli fillerin değişilmesinden sonra siyahın şah kanadında saldırısını yü- rütme imkanı olmaz. Buna ilişkin daha geniş analiz aşağıda beyazın 19’uncu hamlesinden sonra verilecektir. )

11 … Af6
(Bu pozisyonda Fischer 11 . . . c5 ile beyazın vezir kanadındaki hareketini durdurmağa yönelik bir hamle öneriyor)

12 f3 f4 13 c5 g5 14 Kc1 Ag6 15 Ab5

(Çok yavaş. Daha iyisi 15 cd6 cd6 16 Ab5 Kf7 17 Vc2 g4 18 Ac7 gf3 19 gf3 Fh3 20 Ae6! beyaz iyi bir gelişime sahip olurdu. Burada 20 Aa8 iyi değil. Çünkü 20 … Ae4! 21 fe4 Vg5+ sürekli şaha götürür. )

15 … a6 16 Aa3 g4! 17 cd6 cd6 18 Ac4 g3

(Tereddüde gerek yok. Beyazın vezir kanadındaki tehtitleri çok güçlü. Siyah şah kanadaında bir şeyler yapmak zorunda. )

19 Fa5 …
(Beyaz 19 h3 oynayarak kapıyı kapatamaz. Çünkü o zaman 19 … Fh3! 20 gh3 Vd7 ile ani bir kazanç atağı başlardı. Burada beyaz 21 Af2 ile aleti geri vererek de kurtulamaz. Şöyle ki; 21 … gf2+ 22 Şh2 Ah5! 23 Kf2 Ff6 ile siyah beyaz şaha karşı çok fazla taşla saldırı konumunu elde eder. )

19 … gh2+ 20 Şh2 Ve7 21 Kh1 Ah5! 22 Ab6 Ag3
(Bu at beyazın durumunu felç edici bir etki yapıyor. )

23 Şg1 Kb8 24 Kh2 Ah4!

(Siyah tehditler oluşturmak zorunda. Bunu da ancak rakip şah kanadına daha çok kuvvet yığarak yapabilir. Vezir kanadındaki durum siyah için vahim görünüyor. )

25 Ac4 …
(Oyunun en kritik noktası! Beyaz taşlarla oynayan Arnlind ilk bakışta terk etmenin en iyi hareket olabileceğini düşündü. Beyazın Ad6 hamlesine karşı yapılabilecek fazla bir şey görünmüyordu. Normal bir turnuvada böyle bir durumda bu türlü bir yıkıcı tehtide karşı oyun kaybedilmiş sayılabilirdi. Ama bu oyun yazışmalı bir turnuvada oynanmaktaydı ve siyahın ilk şoku atlatması için bol bol zamanı vardı. İyi bir uykunun ardından tahtanın başına tazelenmiş olarak oturup iyi bir analiz yapmak her şeyi değiştirebilirdi. Nitekim Arnlind bir haftalık sıkı bir çalışmadan sonra beklenmedik bir devam yolu keşfetti. )

25 … Ahf5

(Yalnızca oyunu kurtarmakla kalmıyor, insiyatifi de siyaha geçiriyor. )

26 ef5 b5! 27 Ad6 …
(27 Ad2 e4! 28 Ae4 “eğer 28 Kc7 ed3! ve takiben Fd4+ mat tehtidi var” 28 … Fd4+ 29 A3f2 Ff2+ 30 Şf2 Va7+ 31 Ac5 dc5 beyazın problemleri çok. )

27 … Vd6 28 Fc7 Vd5 29 Fb8 Ff5 30 Fa7 …

(30 Af2 Vd1+ 31 Fd1 Kb8 daha basitti ve beraberliğe götürürdü. )

30 … Kd8
(30 … Ae2+ 31 Ve2 Fd3 baskıdan vaz geçerdi. Siyahlar atını g3’te tutarak baskıyı sürdürmeyi istiyor. Beyazlar öyle veya böyle aleti geri vermek zorunda kalacak. )

31 Af2 Va8 32 Vb3+ Şh8 33 Kc7 Ae2+ 34 Şf1 Ag3+ 35 Şe1 …

(Siyahın güçlü yanıtını gözden kaçırıyor ve norumlu bir hamle serisiyle oyunu kaybediyor. Beyaz 35 Şg1 oynamalıydı. Bu durumda siyah sürekli şah ile beraberliğe razı olmak yada 35 … Kd2 yaparak kazanç için oynayabilirdi. Bu taktirde a beyaz 37 Vf7 oynarsa bunu da 36 … Vg8 ile karşılayabilrdi. Vezir değişimi beyaz kalenin oyun dışı olması nedeniyle siyahın lehinedir. )

35 … Kd2!!
(Beklenmedik bir ziyaretçi! Beyaz şimdi 36 Vf7 oynayamaz Çünkü 36 … Ke2+ 37 Şd1 Vd8+ ve beyaz mattan kurtulmak için kalesini vermek zorunda kalır. )

36 Şd2 Vd8+ 37 Ad3 …
(Zorunlu çünkü 37 Şe1 Vc7 hamlelerinden sonra beyaz filin kaçacağı hiç bir yer olmadığından bu taş ta kaybediliyor. 38 Vd1 hamlesine yanıt olarak 36 …h6 var. )

37 … Vc7 38 Fg1 e4!

(38 … Af1+ ile kaliteyi geri almaktan daha iyi ve etkili. )

39 fe4 Ae4+ 40 Şe1 Ve7!
(Tüm olasılıklar iyice düşünülmüş gibi. )

41 Şd1 Ag3

(Siyah at favori karesine geri dönüyor. Şimdi tehdit 42 … Ve2+. )

42 Vc2 …
(Beyaz 42 Af4 yada Ac1 oynarsa 42 … Fg4+ öldürücü. )

42 … Vd8
(Beyaz şahı atın çatalına dönmeğe zorluyor. )

43 Şd2 Af1+ 44 Şe2 Ah2
(Artık meyvalar olgunlaştı ve öyleyse kopartılabilir. )

45 Fh2 Ve7+

Beyaz terk eder.
( Çünkü 46 … Ve3 hamlesinden sonra at düşüyor. )

KAYNAK: Assess Your Chess Fast, By Okelly

Çeviren Selim Kerim Altınok

 

Satranç Okulu tarafından çıkartılan 25 CD’lik Okul ve Kulüp Seti hem öğrenciler hem de öğretmenler için rehber niteliğinde. Bu set ile hiç bilmeyen bir oyuncu tüm incelikleriyle satranç oynamayı öğrenebilir ve turnuvalarda başarıyla oynayabilecek seviyelere kadar yükselebilir. 7’li Satranç Öğreniyorum, açılış, oyunortası ve oyunsonu cd’lerinden oluşan bu seti indirimli fiyatla alabilirsiniz.