Buenos Aires – 71
29 Eylül- 26 Kasım, 1971
Petrosyan-Fischer
Kandidatlar Final Maçı “Ruslar(T.Petrosyan, Yu.Averbach ve A.Suetin V. Baturinsky’nin liderliğinde)-Fischer” 2.5-6.5 PETROSYAN: “Fischer ‘le oynama vaktim gelmişti. Tam olarak kimle karşı karşıya olduğumun bilincindeydim. Sadece rakibimin olağanüstü oyun gücüne karşı değil, ama aynı zamanda turnuva öncesi en ufak detaylar gözönüne alınatak bütün güçler seferber edilmeliydi. Maçın oynanma şartları özellikle çok önemliydi.
“Satrançta psikoloji hakkında çok konuşulur veya genel anlamda psikoloji hakkında. Rakibi tanımadığı vaziyete çekip, önceden hazırlanmış bir varyanta düşürmek ve rakibin en hoşlanmayacağı taktikleri kullanmak artık seyrek olarak satrançta psikolojinin konusuna giriyor, bunlar daha çok satrancın pratik ve rasyonel anlayışı içinde değerlendirilebilir. Üst seviyede ise olaylar çok daha karışıktır. Ve bu olaylar uzun süredir Fischer ‘in lehine işliyordu. Maç başlamadan uzun süre önce aradığı tüm ayrıcalıkları ve koşulları sağlıyordu.
“Aynı zamanda rakibi aynı ayrıcalıklara sahip olamıyordu. Oyunculardan biri, eğer rakibinin istediği salonda oynadıklarını biliyorsa, salon ışığının rakibinin isteği doğrultusunda belirlendiğinin farkındaysa, biri diğerinden daha fazla para alıyorsa, bu o kişinin kendini dezavantajlı hissetmesine neden oluyordu. Satranç oynamak güçleşiyor, bir yaralanmışlık, küçük düşme duygusu kişiyi etkisi altına alıyordu. Bütün bunlar Fischer ‘in rakiplerini komplekse sokuyordu. Bu savaşlarda er hücumundan önce düşman mevzilere top atışı yapılmasına benziyordu. Bu açıdan maç öncesi uzun müzakereler çok enteresandı.
“Her zamanki gibi müzakereler karşılıklı telgraflarla başladı. Max Euwe Sovyetler Birliği’ne geldi ve meselenin ana hatları ortaya çıktı. Kesinlikle anlaşıldı ki bu maç ne ABD’de ne de SSCB’de olacaktı. Diğer iki teklif Yugoslavya ve Arjantin’den geldi…
“Yugoslavya’da hiç bir zaman başarıyla oynayamamıştım. Doğal olarak oradaki her şeyin eski başarısızlıklarımı hatırlatacağından korktum. Dolayısıyla Yugoslavya’nın teklifi reddedilmeliydi. Geriye bir tek Arjantin kalmıştı. Öte yandan böyle önemli bir maç için uzun bir yolculuğa da çıkmak istemiyordum. Arjantin Batı yarımküresindeydi. Güney kıtasıydı ve ilkbaharda sıcak ve nemli bir hava olacaktı. Fakat başka da seçim şansı yoktu. Derken hiç beklenmedik bir biçimde editörü olduğum haftalık “64“e Yunanistan’dan bir telgraf geldi. Çok iyi şartlarda Fischer ve ben maçı oynamaya davet ediliyorduk. İşte o aralarda Gligoric Moskova’yı aradı ve Fischer ‘le konuşmak isteyip istemediğimi sordu: Gligoric tercüman olmak istedi. Başka bir deyişle Moskova-Belgrad-New York bağlantısı organize etmeyi teklif etti. Bu önemli görüşmeden kayıtlı kaynaklardan bir kaç alıntı da bulunmak istiyorum.
“Gligoric (Fischer ‘e): Maçı nerede oynamak istiyorsun?
“Fischer : Arjantin en yüksek parayı teklif etti. Üstelik ABD’ye çok yakın olan bir ülke.
“Gligoric : Maçın Avrupa’da olmasını ister misin?
“Fischer :Eminim ki Ruslar Arjantin’i reddecek, ve onalara göre de Yugoslavya ve Yunanistan’da oynamak arasında bir fark yok. onlar için önemli olan Avrupa’da kalabilmek. Batı yarım küresindeki skorları genel de başarısız. 1954 yılında ABD’deki maçta bizim oyuncularımızın onlara hiç de kolay rakip olmadığı hatırlıyorum ama Amerikalılar Sovyetler Birliği’ne gidince çok kolay kaybettiler. Ruslar bu tür şeyleri hatırlarlar o yüzden turnuvanın oynanacağı yer için mücadele olacak.
“Petrosyan: ona söyle ki Buenos Aires’e gitmeyeceğim. Niye onunla karşılaşmak için onun bulunduğu yarıküreye gitmeliyim ki? O genç ve Amerika’da iki maç oynadı zaten. Ortalarda bir yerde buluşalım…
“Gligoric: Fischer mali imkanların Arjantin’de daha iyi olduğunu söylüyor.
“Petrosyan: Bunu anlıyorum ve iyi mali şartların karşısında değilim. Ama diğer seçenekler de var.
“Gligoric: Ne diyorsun Bobby belki başka bir yer daha vardır.
“Fischer: Buenos Aires en iyisi. Güzel bir şehir, ve ödül harika.
“Petrosyan: Benim için önemli olan iklim ve genel şartlar, para değil
“Fischer: Para onun için önemli değil çünkü ülkesi onu destekliyor.
“Petrosyan: Fischer ‘in de ülkesi var, onlar da desteklesin. Ben o kadar genç değilim ve benim için nerede oynayacağım önemli ne kazanacağım değil.
“Fischer: Arjantin olayı büyük tecrübe ve para desteğini içeriyor. İnanıyorum ki FIDE’de Arjantin’i tercih edecek.
“Biz konuşurken Gligoric bu cümleyi daha kısa ve farklı çevirdi: ‘Fischer diyor ki FIDE eninde sonunda Arjantin’i seçecek’ Orijinal hali de çok hoş olmamakla beraber tercümesi çok iticiydi.
“Petrosyan (kızmış biçimde) FIDE’nin beni zorlamaya hakkı yok. Eğer bunu yapmaya kalkarlarsa Fischer benle değil bir başkasıyla oynar.
“Daha sonra Güney Amerika basınından öğrendim ki Atina’nın adaylığı su götürmezdi, fakat Arjantin, olayı kura çekimine sürükleyebildi.
“Sonuç olarak bir mucize olmazsa Taimanov ve Larsen’i tek puan bile vermeden yenen Fischer’le oynayacaktım.”
BATURINSKY: ” Ve zarlar atıldı. Buenos Aires “Adaylar Finali”nin oyun sahası olarak belirlendi. Bulutlu bir sonbahar sabahı, küçük delegasyonumuz Moskova-Paris-Nice-Dakar-Buenos Aires rotası boyunca 14 bin kilometre süren yolculuğunu bitirerek maç bölgesine vardı.
“Biz vardıktan 2 gün sonra Fischer geldi. Gazetecilerin sorularına kısa ve öz cevap verdikten sonra, iki odalık suitine dinlenmeye çekildi.
Fischer – Petrosian kura çekimi. Petrosian Fischer’in avucundaki piyonu bulmaya çalışıyor.
“Bir akşam ABD Satranç Federasyonu yöneticisi Edmonson bizi görmeye ve tanışmaya geldi. Fischer‘i dünya şampiyonu olarak görmenin en büyük rüyası olduğunu hiç saklamaya gerek duymadı. Bir noktaya kadar Edmonson , Fischer ‘le daha iyi anlaşabilmek için bir yol bulmuştu. Maç öncesi tartışmalar ve finansman konusunda bir ayrılık yaşanmadı.
“28 Eylül’de bir basın konferansı yapıldı. Fischer‘le tanıştım. onu ilk kez görüşümdü. Uzun boylu ve zayıftı, siyah saçlı ve düzgün bir yüzü vardı ve piyanistlerin ki gibi uzun parmakları vardı. Kısa Rusça sohbetimiz, SSCB satranç literatürü çerçevesinde gelişti. Belli ki Fischer için çok tanıdıktı: ‘Evet o okuduğum bir kitap, ondan bende var’
“Salonda 200 civarında haberci vardı. Fischer sanki zamanını boşa harcıyormuş havasında sıkılmış bir şekilde oturuyordu. İnsan sanki o hala bazı varyantları değerlendiriyormuş izlenimine kapılıyordu. ‘Bobby’ diye sordu birisi ‘oyun kaybettikten sonra ağladığın doğru mu?’ Bobby soruyu duymazlıktan geldi. ‘ama Bobby’ diye biri ısrar etti, ‘herkes ağladığını biliyor’, ‘eğer ben ağlıyorsam’ diye cevap verdi Fischer ‘Ruslarda oyun kaybettikten sonra hastalanıyorlar’ (Bu komik dialog basında yer aldı, ve bana kalırsa belli bir miktarda Petrosian ‘ın altıncı oyundan sonra erteleme almamasında etkisi oldu.)
“Açılış töreni 29 Eylül’de yapıldı ve Fischer geç kaldı. İlerlemenin gecikmesi üzerine basın mensupları Petrosian‘ın etrafını sardılar ‘Fischer’in geç kalması sizce sinir savaşında bir hamle mi?’ ‘Hayır’ diye cevapladı Petrosyan, ‘Sanırım bu bir yetişme sorunu’ Biraz sonra Fischer geldi ve herkes yerini aldı.
“Kura çekimi iki aşamalıydı. Baş haken Lothar Schmidt Petrosyan‘ı iki zarftan birini seçmesi için çağırdı (iki oyuncunun yaşlısı olarak). Petrosyan içinden kendi ismi çıkan zarfı seçti. Bunun üzerine Fischer‘e bir siyah bir de beyaz piyon verildi. Gergin bir biçimde bir süre piyonları ellerinde dolaştırdı. Sonra piyonların ellerine sığmayacak kadar büyük olduğunu söyleyerek daha küçük piyonlar istedi. Başka piyon yoktu. Fischer piyon avucunda ellerini arkasına sakladı. Petrosyan hızlıca sol eli gösterdi. Siyah piyon çıktı. Fischer açıkça memnun oldu ve gülümsedi…
“Satranç mücadelesinin arenası San Martin tiyatrosunun 1200 kişiyi alabilen merkez salonuydu. Rahat koltuklar kat kat yükselen bir amfitiatr oluşturuyordu. Dolayısıyla bu her yönden iyi görüş imkanı veriyordu. Büyük, oldukça yükseltilmiş sahne bir basketbol ve voleybol maçı için bile yeterli büyüklükteydi. Bu maç için özel olarak düzgün ve dağınık ışık yayabilen 9 büyük lamba yerleştirilmişti
“Yarışmacılar için iki tane siyah döner koltuk hazırlanmıştı, arka kısmı belli bir açıya sahipti. Petrosyan beğenmedi ve başka bir tane istedi. Fischer ise koltuktan memnundu ve hem kendisi hem de rakibi düşünürken sandalyeyle dönecekti. Bazen de beklenmedik şekilde kalkacak ve meşrubat almak için sahne arkasına geçecek ve elide meyve suyuyla hemen dönecekti. Ama genelde koltuğunu masaya yaklaştıracak, kafasını iki elinin arasına alarak sessizce duracaktı.
FISCHER PETROSYAN Oyun 1, Sicilya Savunması, B44
1.e4 c5 2.Af3 e6 3.d4 cd4 4.Ad4 Ac6 5.Ab5 d6 6.Ff4 e5 7.Fe3 Af6 8.Fg5 Fe6 9.A1c3 a6 10.Ff6 gf6 11.Aa3 d5!
PETROSYAN:” Bir yeniliğin sahibi olabilmek tabii ki herkesin hoşuna gider. Fakat bana ve sekundantlarıma atfedilen, Fischer‘in açılış fikrini refüte etme onurunu reddetmek zorundayım.
12.ed5
12.Ad5 Fa3 13.ba3 f5 kompanse
12…Fa3 13.ba3 Va5 14.Vd2 0-0-0 15.Fc4 Khg8! 16.Kd1
“Açılış hamlelerini çok hızlı oynadık. 11…d5’den sonra Fischer hızlıca eri aldı. Ancak 14…0-0-0’dan sonra düşünceye daldı ve gerginleşti, yüzünde kırmızı noktalar belirdi. O sırada ışıklar gitti. Işık sadece yan geçişlerden ve arkadan geliyordu. Tahta tabii gözükebiliyordu ama şartlar normal oyun için uygun değildi. Ayağa kalktım. Hakem Fischer‘in saatini durdurdu ama o kıpırdamadı ve pozisyona bakmaya devam etti.
16…Ff5?! 17.Fd3 Fd3?
17…e4=+
18.Vd3 Ad4 19.0-0 Şb8 20.Şh1 +=
fikir f4
20…Va3
20…Kc8 21.Ae4 Vd5 22.c3 f5 23.Ag3 f4 24.cd4 fg3 25.fg3 +=; 20…f5 21.f4 f6 22.fe5 fe5 23.Kfe1+=
21.f4 Kc8 22.Ae4 Vd3
2…Va2 23.Kd2!
23.cd3 Kc2 24.Kd2!
24.g3 Ka2 25.Af6 Kc8! fikir Kcc2
24…Kd2 25.Ad2 28.Ke2 Ad4 29.Ke3! Ac2 30.Kh3+= Ke5 31.Af3 Kd5 32.Kh7 Kd3 32…Ad4!?
33.h4 Ae3?!
33…Ad4 34.Ae5 Ke3 35.Af7 f4 fikir f3
34.Kf7 Kd1?
34…Kd6! fikir b5, a5
25.Şh2 Ka1?
35…Şc8!
36.h5 f4?
36…Ka2 37.Kg7+/-
37.Kf4 +-Ka2 38.Ke4 Ag2 39.Şg3 Ka5 40.Ae5! 1-0
BATURINSKY: “Petrosyan ilk oyunda terkettiği zaman seyirciler ayakta uzun ve yükses seste alkışladılar. Bu tatsız dakikalar esnasında bizde orda durduk ve sadece kayıptan dolayı değil ama aynı zamanda boşa harcanmış bir açılış yeniliği ve oyunsonunda kaçan berabere şanslarından dolayı da acı duygular hissettik. Ama beş gün sonra sapsarı ve terler içindeki Fischer saati durdurup Petrosyan’ın elini sıktığında ilk maçtakinden daha coşkulu ve daha uzun bir alkış vardı.”
PETROSYAN FISCHER Oyun 2, Grünfeld Savunması, D82
1.d4 Af6 2.c4 g6 3.Ac3 d5 4.Ff4 Fg7 5.e3 c5
5…0-0
6.dc5 Va5 7.Kc1 Ae4
7…dc4 8.Fc4 0-0 9.Af3 Vc5 belirsiz
8.cd5
8.Ae2
8…Ac3 9.Vd2 Va2 10.bc3 Va5
10…Vd2 11.Şd2 +=
11.Fc4 Ad7 12.Ae2
12.Af3!? Ac5 13.0-0 0-0 14.Fe5 Fe5 15.Ae5 f6 belirsiz
12…Ae5
12…Vc5; 12…Ac5
13.Fa2 Ff5?
13…Vc5!=
SUETIN: “Fischer tarafında hiç düşünülmeden yapılan bu hamle tamiri mümkün olmayan değilse de ciddi sonuçlara yol açıyor.
14.Fe5! Fe5 15.Ad4! Vc5
15…Fd7 16.c6!+/-
16.Af5 gf5 17.0-0 Va5?
17…f4!? 18.ef4 Fd6 fikir 0-0-0 18.Vc2!+/- “İnce bir hamle ve Petrosyan’a göre de oyunun en zor hamlesi. Beyaz şimdi f5 karesini hedef alıyor ve c3-c4-c5 sürüşünü hazırlıyor.
18…f4 19.c4! fe3 20.c5! Vd2
Beyazın atağının oyunu bitirebileceğini gören Fischer özel önlemlere başvuruyor:sert taktik karışıklıklara giriyor.
21.Va4! Şf8
21…Şd8!?
22.Kcd1 Ve2 23.d6!?
Satranç dünyası bu hamleyi çok sevmişti, ama Petrosyan tercihini 23.g3’ten yana kullandı.
23…Vh5
23…Fh2! 24.Şh2 Vh5 25.Şg1 e2 belirsiz
24.f4!+- e2 25.fe5 ed1V 26.Kd1 Ve5 27.Kf1! f6 28.Vb3 Şg7 29.Vf7 Şh6 30.de7 f5 31.Kf5 Vd4 32.Şh1 1-0
Son atak Petrosyan tarafından parlak bir şekilde gerçekleştirilmişti. Bu Fischer’in arka arkaya 19 galibiyetinden sonraki ve Kandidat maçlarındaki ilk yenilgisiydi.
PETROSYAN:”ülkemden birisi Fischer tarafından zekice feda edilen bir erden bahsetti. Yeterince satranç oynamış birisi oyunesnasında bir erin kayıp mı edildiğinin yoksa feda mı edildiğinin ayrımını yapabilir. Fischer ‘d’ piyonunu kaybetti ve umutsuz bir vaziyete düştü. Fakat hayatomda ilk kez üç kez konum tekrarına düştüm…”
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ac3 Af6 4.Fg5 de4 5.Ae4 Fe7 6.Ff6 gf6
6…Ff6
7.g3
7.Af3; 7.Vd3
7…f5! 8.Ac3 Ff6! 9.Age2 Ac6 10.d5 ed5! 11.Ad5
11.Vd5 Fc3 12.Ac3 Ve7 13.Fe2 Fe6=
11…Fb2 12.Fg2 0-0 13.0-0 Fh8?!
13…Fe5=+
14.Aef4 Ae5 15.Vh5 Ag6 16.Kad1
SUETIN: “Fischer bu hamle için 20 dakika düşündü! 16.Ah3?! çekici bir hamleydi ama 16…Fg7 17.Ag5 (17.Kad1 c6 18.Ag5 h6!) 17…h6 18.Af7 Şf7! 19.Vg6 Vg5 siyah iyidir.
16…c6 17.Ae3 Vf6 18.Şh1 Fg7 19.Fh3 Ae7 20.Kd3 Fe6 21.Kfd1 Fh6 22.Kd4
22.Ae6! fe6 23.Kd7 belirsiz
22…Ff4 23.Kf4 Kad8 24.Kd8?!
24.Kb1 Şh8 25.Kb7 Ad5=+
24…Kd8 25.Ff5?
daha iyisi 25.Af5
25…Af5 26.Af5 Kd5!-/+
“Fischer tarafından küçümsenmiş mükemmel bir hamle. Beyazın konumu tamamen umutsuz hale geliyor.
26.g4 Ff5 28.gf5 h6 29.h3
29…Şh7
“Basit 29…Kd2! Beyazın kompansesi olmayacak şekilde bir er kazandıracaktı. Diğer bir olasılıkta 29…Şf8 ve Şe7-d7-c7 idi”
30.Ve2 Ve5 31.Vh5 Vf6 32.Ve2 Ke5
32…b5!
33.Vd3 Kd5;?
33…b5-/+
34.Ve2 1/2
BATURINSKY: “Fischer hakemi davet edip, yapacağı 34.Ve2 hamlesiyle üç kez konum tekraından dolayı berabere olması gerektiğini söyleyince, Petrosyan başta ne olduğunu anlamadı bile. Ne zaman ki Schmid sahne arkasına notasyon kağıdını kontrol etmek için gidince, Petrosyan dikkatlice kendi kağıdını incelemeye başladı. Bu arada Fischer‘de ayağa kalktı ve oyunun berabere bitirileceğinden emin olmak için hakemin arkasından gitti. Bu oyun Petrosyan‘ı en az ilk oyundaki yenilgisi kadar hayal kırıklığına uğratmıştı. Fischer ne kadar güçlü olursa olsun, hala yenilgilerinden büyük üzüntü duyuyordu ve kimbilir ilk yenilginin arkasından bir başka yenilgi oyunun kaderini nasıl değiştirecekti.
SPASSKY: “Dördüncü oyun söz konusu olduğunda Petrosyan ‘ı beyaz taşlara sahipken mücadele etmediği için eleştirdim. Eğer oyunculardan biri moral avantajına sahipse o zaman risker girmeli ve kazanca oynamalıdır. Başarısızlık halinde de kişi moralini muhafaza edebilir ve yenilginin yaralarını daha kolayca sarabilir.
PETROSYAN: “Pek çok insan dördüncü oyunda beyaz taşlara sahip olmama rağmen neden kısa berabere yaptığımı anlamadı. Çok basit. Fischer, Korchnoi ve benim saçma bir şekilde kısa berabereler yaptığımızı söyleyince, onu psikolojik sorun çıkartacak bir durum yarattım. Göstermek istedim ki istersem beyazlarla her zaman kısa berabere yapabilirdim.
PETROSYAN FISCHER Oyun 4, Sicilya Savunması, B36
1.c4 c5 2.Af3 g6 3.d4 cd4 4.Ad4 Ac6 5.e4 Af6 6.Ac3 d6 7.f3 Ad4 8.Vd4 Fg7 9.Fe3 0-0 10.Vd2 Va5 11.Kc1 Fe6
12.b3
12.Ad5!? Va2! 13.Ae7 Şh8 14.Fe2 Ag8!? belirsiz
12…Kfc8! 13.Fe2
13.Fd3!? a6 14.Aa4
13…a6 14.Ad5
14.0-0 b5! 15.Ab1 b4!=
14…Vd2 15.Şd2 Ad5 16.cd5 Fd7 17.Kc8 Kc8 18.Kc1 Kc1 19.Şc1 Şf8 20.Şc2 e6 1/2
“Bir sonraki oyunda,” diye yazar Petrosyan “çok karışık bir mücadele vardı. Petrof Savunması’na karşı rakibimin popüler devam yolların yerine daha eski bir varyant seçtiğini biliyordum. Mütevazi bir devam yolu seçtim ama evde bu varyantı analiz etmediğinden yanlış devam etti ve zor duruma düştü.
FISCHER PETROSYAN Oyun 5, Petrof Savunması, C42
1.e4 e5 2.Af3 Af5 3.Ae5 d6 4.Af3 Ae4 5.d4 Af6?!
5…d5
6.Fd3
6.c4+=
6…Fe7
6…Fg4
7.h3 0-0 8.0-0 c6
8…Ke8 9.c4 Ac6 10.Ac3 h6 11.Ke1 fikir Ff4, Vd2 +/-
9.Ke1 Abd7 10.Ff4 Ke8 11.c4 Af8 12.Ac3 a6 13.Vb3 ?!
daha iyisi 13.a4, 13.d5 veya 13.b4!+=
13…Ae6! 14.Fh2
14.Fe3
14…Ff8
14…b5!?
15.Ke2
BOTVINNIK: ” Beyaz 15.a4 oynamalıydı. Fakat Fischer durumunun iyi olduğunu düşünerek zor kararlar almaktan çekiniyor.
15…b5! 16.Vc2 Fb7 17.Kae1 g6 18.b4 bc4 19.Fc4 Ac7 20.Fb3?
20.Ke8! fikir Vb3 belirsiz
20…Ke2 21.Ke2 Acd5!
“Artistik bir hamle. Burada Fischer a4 oynamaya cesaret edemediği için neler kaybettiğini anladı ve bu sonraki hamlelerini de etkiledi.” 22.a3 a5! 23.Ad5 cd5!=+ 24.b5 a4 25.Fa2
daha iyisi 25.Fa4 Va5=+
25…Vb6
25…Va5!?
26.Vb1 Ka5 27.Kb2
27…Ae4?
27…Ae8!; 27…Fh6!=+
28.Ff4 Ac3 29.Vc2 Kb5 30.Kb5 Ab5 31.Va4 Va6!= 32.Va6 Fa6 33.Fe3 Aa3 34.Fd5 Fc4 35.Fc6 Ac2 36.Fd2 Fe2 37.Fe4 Ff3 38.Fc2 Fd5 1/2
BOTVINNIK: “Bana kalırsa bu oyun maça ayrı bir güzellik katmaktadı”
SPASSKY: “Beşinci oyunun gidişatı Petrosyan‘ın sakin manevra mücadelesinde Fischer‘i saf dışı bırakışı şeklindeydi. Petrosyan stratejisinin sonucuna azimli adımlarla ulaşmalıydı, fakat gergin olması neden olsa gerek yapamadı. Bu maçtan sonra Fischer‘in oyun olarak ortada olmadığını ve Fischer‘in bu maçı kazanabilmesi için ancak Petrosyan‘ın kaybetmeyi başarabilmesinin gerektiğinin söyledim. Ne var ki hiç beklenmeyen gerçekleşti…”
PETROSYAN FISCHER Oyun 6, Reti Açılışı, A06
1.Af3 c5 2.b3 d5 3.Fb2?!
3.e3!
3…f6! 4.c4 d4 5.d3
5.b4!?
5…e5 6.e3
6.c4!?
6…Ae7 7.Fe2?!
7.ed4! fikir b4 belirsiz
7…Aec6! 8.Abd2 Fe7 9.0-0 0-0 10.e4
AVERBACH: “Petrosyan aynı bu şekilde Korchnoy‘la olan maçının dokuzuncu oyununu kaybetmişti. Fakat Fischer ‘in bu konumu çok daha iyi tanıdığı ortaya çıktı.
10…a6 11.Ae1 b5-/+ 12.Fg4 Fg4 13.Vg4 Vc8 14.Ve2 Ad7 15.Ac2 Kb8
15…Ab6 16.Aa3
16.Kfc1 Ve8 17.Fa3 Fd6 18.Ae1 g6 19.cb5?! “Beyaz sakin bir şekilde seçtiği plana devam etmeli ve Şah kanadında mücadele için taşlarını 19.g3 ve 20.Ag2 ile hazırlamalıydı. Hatırlamalı ki buna benzer bir ‘sinir savaşı’nda Petrosyan Korchnoy‘u mağlup etmişti. Bu sefer Petrosyan ‘ın sinirleri yenilgiye uğramıştı.”
19…ab5 20.Fb2 Ab6 21.Aef3 Ka8 22.a3 Aa5 23.Vd1 Vf7 24.a4 ba4 25.ba4 c4 26.dc4 Abc4 27.Ac4 Ac4 28.Ve2 Ab2?!
28…Kfc8 29.a5; 28…Aa5! 29.Fa3 Fa3 30.Ka3 Kfc8-/+
29.Vb2 Kfb8 30.Va2 Fb4! 31.Vf7 Şf7 32.Kc7 Şe6 33.g4 Fc3 34.Ka2
34.Kd1!? belirsiz.
34…Kc8 35.Kc8
35.Kh7!? fikir Kb7 belirsiz.
35…Kc8 36.a5 Ka8 37.a6 Ka738.Şf1 g5! 39.Şe2 Şd6 40.Şd3 Şc5 41.Ag1 Şb5
“Hotele er eksik döndüm” diye anlatıyor Petrosyan “Sekundantlarımla konumu analiz etmeye başladık. Konum kaleye (fortress/rakibin geçemeyeceği bir savunma kurmak) benziyordu ‘Eğer bu konum kaleyse, ben yatıyorum. Siz bakmak istiyorsanız bakmaya devam edin’ dedim yardımcılarıma. Fakat uyku tutmadı. Bir saatten fazla bir süre sonra kalktım ve tahta başında analiz etmeye başladım. Kale konumu göremedim. Sabaha kadar analize devam ettim. Bazı durumlarda konumu savunabiliyordum,diğer hallerde ise kaybediyordum.Berabereye giden kesin bir yol göremedim ama kesin kayıp da yok gibiydi. Sekundantlarım gelince benimle geçilmez bir kale olmadığı konusunda hemfikir oldular.
42.Ae2?!
42.f4!! gf4 43.g5! fg5 44.Af3 belirsiz.
42…Fa5 43.Kb2 Şa6 44.Kb1 Kc7 45.Kb2 Fe1 46.f3?!
46.Kb1
46…Şa5 47.Kc2 Kb7 48.Ka2 Şb5 49.Kb2 Fb4 50.Ka2 Kc7 51.Ka1 Kc8 52.Ka7?
52.Ka2-/+
52…Fa5-+ 53.Kd7 Fb6 54.Kd5 Fc5 55.Ac1 Şa4 56.Kd7 Fb4 57.Ae2 Şb3 58.Kb7 Ka8 59.Kh7 Ka1 60.Ad4 ed4 61.Şd4 Kd1 62.Şe3 Fc5 63.Şe2 Kh1 64.h4 Şc4 65.h5 Kh2 66.Şe1 Şd3 0-1
BATURINSKY: “Sonradan pek çok gün ajurne konumu Averbach ve Suetin‘in odasında dizili kalmaya devam etti ama hatanın nerede yapıldığını veya hata yapılıp yapılmadığını bulamadılar. Söylendi ki Petrosyan 42.f4 oynamalıydı. Ama tüm köprülerini ajurne hamlesinde yakabilecek oyuncuyu görmek isterdim…Ve kim ispatlamıştı ki 42.f4 oyunu kurtarıyordu? “Bu arada o oyunsonunun berabere yapılacağına dair bazı aceleci haberler Moskova’dan Buenos Aires’e bize ve üzgün Petrosyan‘a ulaştı. Fischer ‘e altıncı maçın ajurne konumunun değerlendirmesi hakkında soru yöneltilince, baştan savma bir biçimde, konumda berabereyi bulmak kadar kazancı bulmanın da zor olduğunu söyledi.
PETROSYAN: “Altıncı oyundan sonra Fischer gerçekten bir dahi haline geldi. Öte yandan ben yıkıma uğradım veya yorulmuştum veya başka birşey oldu ama son üç oyunun satrançla ilgisi yoktu…”
SPASSKY: “Petrosyan tarafından yedinci oyunda seçilen Sicilya Savunması, onun her ne pahasına olursa olsun rövanşı almak istediğini gösteriyordu. Fakat bu oyun Fischer ‘in maçtaki en iyi oyunu oldu: bir satranç oyuncusu olarak tüm yeteneklerini ve mücadele gücünü sergiledi.
FISCHER PETROSYAN Oyun 7, Sicilya Savunması, B42
1.e4 c5 2.Af3 e6 3.d4 cd4 4.Ad4 a6
4…Ac6
5.Fd3 Ac6 6.Ac6 dc6 7.0-0 d5 8.c4!+=
BOTVINNIK: “Mantıklı: siyah açılışda zaman kaybettiğinden, oyunu mümkün olduğunca çabuk açmak lazım!”
8…Af6 9.cd5
9.Ac3!?
9…cd5 10.ed5 ed5
10…Vd5?! 11.Ac3 Vd7 12.Fg5+/-; 10…Ad5!? 11.Fe4 Ka7 12.Vd4 Kc7 13.Kd1 Kd7! belirsiz
11.Ac3! Fe7 12.Va4! Vd7
12…Fd7 13.Vc2! fikir Fg5!+=
13.Ke1! Va4 14.Aa4 Fe6 15.Fe3!+/- 0-0
15…Ad7 16.f4 g6 17.Fd4
16.Fc5 Kfe8 17.Fe7 Ke7 18.b4!
AVERBACH: “Tüm bunlar Fischer tarafından hızla ve kolaylıkla oynandı. Capablanca ve Smyslov ‘un tipik kesinliğine benzer bir biçimde konumunu sürekli olarak geliştiriyor. Son hamle Siyah’ın piyonunu a6’ya bağlıyor ve rahatlamasını yeterince engelliyor.”
18..Şf8 19.Ac5 Fc8 20.f3
BOTVINNIK: “Fischer burada yine zaman kaybetmek istemiyor: Siyah Kale’yi değişebileceğinden, Siyah Kale ilk konumunda bulunmaya devam edecektir.”
20…Kea7?!
20…Ad7!?; 20…Ae8!?
21.Ke5! Fd7 22.Ad7! Kd7 23.Kc1
fikir Kc6
23…Kd6 24.Kc7 Ad7 25.Ke2 g6 26.Şf2 h5
26…Kb8!? 27.a3 a5
27.f4 h4
27…Ab6!? 28.Kee7 Kf6+/-
28.Şf3+- f5 29.Şe3 d4 30.Şd2 Ab6 31.Kee7 Ad5 32.Kf7 Şe8 33.Kb7Ab4 34.Fc4 1-0
Fischer bu oyunun maçdaki en büyük başarısı olduğunu söyledi ama Botvinnik‘in yorumu da şöyleydi: ‘Petrosyan ‘ı bu oyunda tanımak çok zor’
SPASSKKY: “Yedinci oyun neticeyi belirlemişti. ondan sonra Petrosyan ‘ın maçı kazanamayacağı açıktı. Belli ki bu maçın geri kalanındaki kötü oyunununda sebebiydi.”
BATURINSKY: ” İki puan geride olduğu için herkes için belliydi ki bu oyun Petrosyan‘ın son şansıydı. 1.d4 hamlesine döndü ana Fischer kurnaz bir şekilde Grünfeld veya Şah Hint Savunmaları’ndan sakındı.Açılış Beyaz’ın lehine gelişmişti ama 12. hamlede Petrosyan 23 dakika düşündükten sonra, dinamik devam yollarına girmeyi reddetti ve yavaş yavaş konumu kötüleşmeye başladı.”
PETROSYAN FISCHER Oyun 8, Vezir Gambiti, D40
1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.Ac3 c5 5.e3 Ac66.a3 Ae4 7.Vc2
7.Fd3
7…Ac3 8.bc3 Fe7 9.Fb2
dahaiyisi 9.Fd3
9…0-0 10.Fd3 h6 11.0-0 Aa5! 12.Ad2
12.cd5 ed513.Ve2 veya 13.Ae5 belirsiz.
12…dc4 13.Ac4 Ac4 14.Fc4 v6= 15.e4 Fb7 16.Ve2 Kc8 17.Fb3?!
17.Fd3 Ff6 18.e5 belirsiz.
17…b5!
 AVERBACH: ” Fischer bu tür fırsatları kaçırmaz. Siyah birden Vezir kanadında aktif hale geliyor. 18.f4! “Durumunun sarsıldığını gören Petrosyan köprüleri yakarak konumu keskinleştirmeye başlıyor.” 18…Vb6 19.Şh1? 19…cd4 20.cd4 |
 20…b4!-/+ Beyazın pozisyonu parçalanmaya başlıyor 21.ab4 Fb4 22.d5 22…Fc3 23.Fc3 Kc3 24.Fc2 ed5 25.e5 Ke3 26.Vd2 d4 27.Kab1 27…Va6 28.Kf2 30.Fe4 Ke4 31.h3 d3 32.Kb3 Vc4 33.Kb2 Kdd4 34.g3 Kd5 35.Şh2 Kb5 36.Ka2 Kb1 37.g4 Ke2 38.Ke2 de2 39.Ve2 Vf4 40.Şg2 Kb3 0-1 Dokuzuncu oyunda Petrosyan bilinen yollara girmemeye çalıştı fakat kötü konuma geçti. Bu oyun bir bakıma Perosyanın kötü yazgısının son satırlarının da yazılması gibiydi. |
FISCHER PETROSYAN Oyun 9, Fransız Savunması, C10
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ac3 Ac6 4.Af3 Af6 5.ed5
5.e5; 5.Fg5
6.Fb5 Fg4
6…Fe7!? 7.Ae5 Fd7 belirsiz
7.h3 Ff3 8.Vf3 Fe7 9.Fg5 a6?!
9…0-0 10.0-0-0 Ae8 11.Fe3+=; 9…Vd6 10.Ff6+=
10.Fc6 bc51.0-0 0-0 12.Kfe1+=
AVERBACH: “Fischer‘in oyunu kendinden gelişiyormuş gibi bu durumlarda özellikle Fischer çok kuvvetlidir.”
12…h6 13.Fh4 Vd7
13…Kc8 14.Ke3 Ae4!?
14.Ke2 a5 15.Kae1 Fd8 16.b3 Kb8 17.Aa4 Ae4 18.Fd8 Kbd8
18…Kfd8 19.Ac5!+/-
19.Vf4
19.Vd3!?
19…Vd6 20.Vd6 cd6?
20…Ad6!+=
21.c4 Af6 22.Kc1 Kb8 23.cd5 cd5
24.f3!+/- Ah5?!
24…Kfc8+/-
25.Kc6 Af4 26.Kd2 Kfe8 27.Kd6 Ke1 28.Şf2 Kh1
28…Kbe8!? 29.Ac3+/-
29.Şg3 Ah5 30.Şh4 g6 31.Kd5 Ke8 32.Ka5 Kee1 33.Ac3 Af4 34.Şg4 Ae6 35.Ke5 f6 36.Şg3 f4 37.Şh4 Şh7 38.Ae4 g5 39.Şg4 Ag7 40.Ag5!+- hg5 41.Ke1 Ke1 42.Şg5 Ae6 43.Şf5 Ke2 Ke2 Ad4 45.Şe5 Ae2 46.a4! 1-0
“Bütün içtenliğimle söylemeliyim ki Fischer görkemli bir performans gösterdi.” demiştir Spassky maçtan hemen sonra, “Oyunu çok iyi ve göze hoş gelen bir izlenim bırakıyor. Maçın ilk yarısında Petrosyan‘ı izledik, ve Fischer‘i hiç göremedik, sonlara yaklaşırkense sadece Fischer‘i izledik, bu sefer Petrosyan ortada yoktu. Bana kalırsa Petrosyan ‘ın maçın ikinci yarısındaki başarısızlığının sebebi, uzlaşmaz bir mücadeleye girebilme kararlılığının olmamasıydı. Veya oynama isteğini kaybetmesiydi.
“Son zamanlarda Fischer ‘le olacak maçtaki şansım hakkında bana çok soru soruldu. Maçın sahip olduğu önemden dalayı buna cevap vermek istemiyorum. Söyleyebileceğim tek şey maçın çok enteresan geçeceğidir.”
BATURINSKY: “Beyaz Şah Piyon’larının önünde dördüncü ve beşinci yatayda bulunuyordu, ne var ki mat etme yolu yoktu. Maç boyunca ilk kez turnuva salonunda bir uğultu duyuluyordu. Biraz sonra Petrosyan Fischer ‘i galibiyetinden ötürü kutladı. Bir grup haberci ve heyecanlı seyirciler sahneye polis ve tiyatro görevlileri tarafından çevrilmek üzere koştular.
“Kapanış töreninde iki yarışmacı da kısa bir konuşma yaptılar. Petrosyan rakibinin hakedilmiş bir galibiyet elde ettiğini söyledi. Fischer centilmence davranışından ötürü rakibine teşekkür etti. 20 yıldır ilk kez Sovyet olmayan bir oyuncu dünya şampiyonuna meydan okumak üzere önündeki engelleri aşabilmişti.
