Mikhail Botvinnik altıncı dünya şampiyonuydu. Zaferleri ve oyunlarının öğretici yansımaları o­nu satranç dünyasının en büyükleri arasında sayılmasını sağlamıştır.

11 Ağustos 1911’de Saint Petersburg ‘da doğan Botvinnik 12 yaşında satrançla tanıştı. Öyle hızlı bir gelişim gösterdi ki, daha 16 yaşındayken usta ünvanını aldı. 20 yaşına geldiğinde ise Sovyetler Birliği şampiyonu oldu. Teknik bilimlerdeki ilerlemesinin de satrançtan geri kalır yönü yoktu. 21 yaşına geldiğinde elektrik mühendisi oldu ve beş yıl sonra Teknik bilimler adayı oldu ( Candidate of Technical sciences).

 

Aralıksız başarı serileri Botvinnik’in yaratıcı satrancını dünya satrancının en tepelerine götürdü. Sovyetler Birliği Şampiyonası’nın düzenli bir katılımcısı olarak yedi kez birinciliği alarak bu alanda inanılmaz bir rekor kırdı. Üst düzey uluslararası büyük ustalarla da temasları çok başarılı geçmişti. 1936‘da meşhur Nottingham Turnuvası‘nda Dr.Euwe, Alekhine, Lasker ve pek çok diğer satranççının önünde Capablanca ile birinciliği paylaştı. Başarısı giderek arttı ve 1941 ile 1947 arasında oynadığı sekiz turnuvayı da kazandı. Bu Alekhine tarafından bile elde edilememiş bir başarıydı.

O zamanlar dünya şampiyonluğu ünvanı Alekhine’deydi. Uzun çabalar sonucunda Alekhine ile Botvinnik arasında ikili bir maç yapılmasına karar verildi. Botvinnik bu mücadele için kendini tamamıyla hazır hissediyordu. Fakat ne gariptir ki, çok yakın gözüken dünya şampiyonluğu için Botvinnik’in, Alekhine’in 1946 yılındaki ani ölümü yüzünden 10 sene daha beklemesi gerekecekti.

Nihayet 1948 yılında FIDE, dünya şampiyonluğu için bir turnuva organize etmeye karar verdi. Botvinnik en yakın rakibine 3 puan fark atarak dünya şampiyonu oldu. Dünyanın en iyi oyuncularına karşı mücadelesinde Smyslov‘u 3-2 Keres‘i 4-1 Reshevsky‘yi 3.5-1.5 ve Dr.Euwe ‘yi 3.5-1.5 yenmiştir.

1948 yılı, satranç tarihine Sovyet satranç okulunun durdurulamaz yükselişinin ve Botvinnik’in ünvanı için yapacağı maçların başlangıcı olarak geçecektir. 15 yıl boyunca Botvinnik ünvanını sağlam bir şekilde koruyarak, dünyanın en iyi oyuncusu olduğunu göstermiştir.

1951 yılındaki dünya şampiyonluğu maçı Botvinnik için az kalsın büyük bir hayal kırıklığı olacaktı. Adaylar turnuvasının 27 yaşındaki galibi David Bronstein çok orijinal bir oyuncuydu. Çarpıcı kombinezonlar yaratmakta sınırsız bir yeteneğe sahipti. Oynadıkları 24 maçta taraflar yenişemediler. Ama FIDE kurallarına göre Botvinnik ünvanını korudu. 3 sene sonra 1954‘de Smyslov ile dünya şampiyonluğu maçı yine Botvinnik’in lehine 12-12 berabere bitti.

1957 yılındaki maça çok daha iyi hazırlanan Smyslov, dengeli, becerikli ve soğukkanlı oyunuyla maçı kazandı ve dünya şampiyonu oldu. Ne var ki bir yıl sonraki rövanş maçında roller değişti. Çok az kimse yenik şampiyonun ünvanını geri alabileceğine inanıyordu. Belli bir hedef doğrultusunda güçlerini toplama, disiplini, inanılmaz bir konsantrasyon ve hırsla çalışabilme gibi eşsiz yetenekleri sayesinde ünvanını geri almayı başardı.

1960 yılında Botvinnik genç Mikhail Tal ‘in dehası karşısında eğilmek zorunda kaldı ve ünvanını kaybetti. Fakat zamanının satrancı için inanılmaz bir şeyi gerçekleştirdi ve 50 yaşındaki Botvinnik Tal’i rövanş maçında ezici bir üstünlükle devirerek ünvanını geri aldı.

1963 yılında dünya şampiyonluğu için yapılan 25. ikili maç Botvinnik’in aynı zamanda jübilesi gibidir. Bu aynı zamanda Botvinnik’in yaptığı 8. ünvan maçıdır. Daha önce hiç bir maç bu kadar esrarlı olamamıştır. Maçın sonunda haklı olarak “Demir Petrosyan” olarak adlandırılan Tigran Petrosian galip gelmiştir. 15 yıl süren ağır ve yorucu mücadelelerden sonra modern satrancın devi tahtını bırakarak satranç arenasından çekilmiştir.

Petrosian ile maçından sonra Botvinnik bir daha dünya şampiyonluğu mücadelesine girişmedi. Bunun yerine bilgisayarlar üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırdı. Buna rağmen çesitli turnuvalarda 200 oyun oynadı ve hep üst sıraları elde etti. Sovyet takım şampiyonalarında oynamaya devam etti ve çok parlak zaferler elde etti. 1964‘de Smyslov‘a Stein‘a ve Petrosian‘a 1966‘da Spassky, Smyslov ve Keres ‘e elde ettiği gibi… Turnuvaya hazırlık sistemleri sayısız konferansları yorumları, kitaplarındaki oyun analizleri sayesinde Botvinnik döneminin satranç anlayışının yükselmesine önemli katkıda bulunmuştur.

Bu sebeptendir ki bu çarpıcı isim insan ve oyuncu olarak ve aynı zamanda yeni bir satranç döneminin yaratıcısı olarak günümüzde bile pek çok usta için ilham kaynağı olmaya devam etmektedir. Botvinnik 1995 yılında ölmüştür.