Erken Yıllar

Ocak 1966 tarihinde Leningrad’da doğan Sasha, gençlik yıllarından itibaren ünlü Sovyet Satranç Okulu’nun ünlü simalarından biriydi. 1982 yılında henüz 16 yaşındayken SSCB Gençler Birinciliği’ni kazanan Alexander Khalifman, 2 yıl sonra ise zamanının en prestijli turnuvalarından birisi olan Sovyetler Birliği Şampiyonası’nı kazandı. 1990 yılında, 24 yaşındayken büyükusta (GM) ünvanını kazanan Khalifman, artık ülkesindeki en kuvvetli oyunculardan birisi olarak tanınıyordu. Yine de sahip olduğu 2600+ rating, kendisini Dünya Şampiyonu adayı yapmaktan oldukça uzaktı.

FIDE vs. Kasparov

Efsanevi oyuncu GM Kasparov’un 90’lı yılların başlarında Dünya Satranç Federasyonu ile ters düşmesi sonucu satrancın zirvesinde bir kaos yaşanıyordu. Bir taraftan GM Kasparov kendisinin dışında kimseyi Dünya Şampiyonu olarak tanımayacağını belirtirken, diğer yandan FIDE kendisinin insiyatifi dışında GM Short ile ünvan maçı yapan GM Kasparov’un şampiyonluğunun artık tanınamayacağını belirtiyordu.

 

Las Vegas 1999

Bu çabalara hız kazandırmak adına, 1999 yılında Las Vegas’ta FIDE Başkanı Kirsan Ilyumzhinov’un sponsorluğunda $3.000.000 ödüllü dev bir turnuva düzenlendi. Knock-out formatında oynanacak bu turnuvanın amacı Dünya Şampiyonluğu ünvanını eski prestijli günlerine kavuşturmak ve Las Vegas?ta satrancı vitrine çıkarmaktı. 100 saygın büyükustanın arasında Kramnik, Adams, Svidler, Leko, Ivanchuk gibi çok kuvvetli oyuncular yer alıyordu. Turnuvanın sonunda ise ortaya büyük bir sürpriz çıktı:  2628 ratingli Alexander Khalifman.

İlk turda Hint GM Barua’yı 3.5-2.5 eledikten sonra, GM Khalifman’ın rakibi 2720 ratingli GM Kamsky’ydi. Hiç şüphesiz eşleşmenin favorisi Amerika?lı oyuncuydu, fakat GM Khalifman rakibini 2.5-1.5 geçtiğinde gözler onun üzerine çevrildi. Genç Ermeni rakibi GM Asrian’ı da 1.5-0.5 skoru ile geçen Rus oyuncunun bir sonraki rakibi, 2691 ratingli çok kuvvetli GM Gelfand?dı. Tecrübesi nedeniyle favori olan GM Gelfand da GM Khalifman’a dayanamıyor ve turu geçen taraf 2.5-1.5 skoru ile Rus oyuncu oluyordu. Gelmiş geçmiş en kuvvetli bayan oyuncu GM Judit Polgar ile çeyrek finalde karşılaşan GM Khalifman bu turu 1.5-0.5 geçtikten sonra, yarı finalde, turnuvanın bir diğer sürprizi olan 2584 ratingli Romen GM Liviu-Dieter Nisipeanu’yu (kendisi yarı finale Azmaiparashvili, Ivanchuk gibi oyuncuları eleyerek gelmişti). Maçı 3.5-2.5 kazanan GM Khalifman, diğer taraftan GM Adams’ı eleyerek gelen GM Vladimir Akopian ile 14. FIDE Dünya Şampiyonluğu için ünvan maçına çıktı. Bu karşılaşmadan da 3.5-2.5 skoru ile zaferle ayrılan GM Khalifman 14. FIDE Dünya Şampiyonu ünvanını kazandı.

Her ne kadar ünvanı tartışılsa da, GM Khalifman’ın gösterdiği başarı GM Kasparov dahil olmak üzere, satranç kamuoyundaki tüm bireylerin saygısını kazanmıştı. Daha sonra bu başarısını genç rakibi GM Peter Leko karşısında sınayan GM Alexander Khalifman, rakibine 4.5-1.5 gibi bir sonuçla mağlup oldu.

Geçtiğimiz Eylül ayında Çeşme’de düzenlenen Avrupa Kulüpler Şampiyonası’nda Tomsk 400 takımı oyuncusu olarak ülkemize gelen GM Alexander Khalifman, halen sahip olduğu 2662 rating ile günümüzün en saygın büyükustalarından birisidir.

Hazırlayan Alper Efe Ataman